Çocuklarda hiperaktivite, genellikle dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) olarak bilinen bir durumdur. Bu durum, çocuğun dikkatini toplamada zorluk çekmesine, aşırı hareketli olmasına ve impulsif(dürtüsel) davranışlar sergilemesine neden olabilir. Çocuklarda hiperaktivite, hem çocuk hem de ebeveynler için zorlu bir süreç olabilir. Bu yazıda, çocuklarda hiperaktivitenin belirtileri, nedenleri ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi vereceğiz.
Hiperaktivitenin Belirtileri
Hiperaktif çocuklar, 3 yaşından sonra belirgin davranışlarla kendini belli etselerde genellikle hiperaktif tanısı ancak 7 yaşından sonra uzun incelemeler sonucunda konulabilir. Çocuklarda hiperaktivite, farklı şekillerde kendini gösterebilir. Hiperaktivite tanısı konmuş olan çocuklarda, bazı genel belirtiler de görülmektedir. En yaygın belirtiler şunlardır:
- Dikkat Eksikliği: Çocuk, okulda veya evde görevlerini tamamlamada zorluk çeker. Dikkatini bir aktiviteye veya oyuna uzun süre veremez. Odaklanma konusunda sorun yaşar.
- Aşırı Hareketlilik: Çocuk sürekli hareket halindedir. Otururken bile yerinde duramaz, sürekli kıpırdanır. Bir yerde uzun süre duramaz ve uzun süre bekleyemez
- Impulsif Davranışlar: Çocuk düşünmeden hareket eder, sabırsızdır ve sırasını beklemekte zorlanır. Aniden konuşur veya birinin sözünü keser.
- İletişim Kurmada Zorluk: Sosyal ilişkilerde başarısız olur, diğer çocuklarla sağlıklı ilişkiler kuramaz. Karşısındaki nitelikli bir şekilde ya da uzun süre dinleyemez. Yada durmadan konuşma ihtiyacı hissedebilir.
Hiperaktivitenin Nedenleri
Çocuklarda hiperaktivite nedenleri tam olarak bilinmemektedir, ancak çeşitli faktörlerin etkili olduğu düşünülmektedir:
- Genetik Faktörler: Ailede DEHB öyküsü olan çocuklarda hiperaktivite riski daha yüksektir.
- Beyin Yapısı ve Fonksiyonu: Beynin belirli bölgelerinde anormallikler veya kimyasal dengesizlikler hiperaktiviteye yol açabilir.
- Çevresel Faktörler: Gebelik sırasında annenin sigara, alkol veya uyuşturucu kullanması, düşük doğum ağırlığı gibi faktörler de risk artırıcı olabilir.
Hiperaktivite Öğrenme Bozukluğu mudur?
Hiperaktivite, öğrenme bozukluğu değildir. Ancak, dikkat dağınıklığı sorununa yol açtığı için, öğrenmeyi zorlaştırır. Hiperaktif çocuklar, konsantre olma konusunda ciddi sorun yaşadıkları gibi, bir iş ile uzun süre ilgilenemediklerinden, öğrenmede zorluk yaşayabilirler.
Tedavi Yöntemleri
Çocuklarda hiperaktivitenin tedavisinde, genellikle ilaç tedavisi ve davranış terapisi birlikte uygulanır. İlaç tedavisi, çocuğun dikkatini artırmak ve aşırı hareketliliği azaltmak için kullanılır. Davranış terapisi ise çocuğun davranışlarını yönetmeyi öğrenmesini sağlar.
- İlaç Tedavisi: Doktor tarafından reçete edilen ilaçlar, çocuğun beyin fonksiyonlarını düzenlemeye yardımcı olur. Ancak, ilaç tedavisinin yan etkileri olabilir ve bu nedenle dikkatli bir şekilde izlenmelidir.
- Davranış Terapisi: Terapist, çocuğa ve ebeveynlere, hiperaktivite ile başa çıkma ve davranışları yönetme konusunda stratejiler öğretir. Bu terapi, çocuğun sosyal becerilerini geliştirmesine de yardımcı olabilir.
- Eğitim ve Destek: Okulda öğretmenlerin ve diğer eğitimcilerin desteği, çocuğun öğrenme sürecini kolaylaştırabilir. Ayrıca, ebeveynlerin de hiperaktivite konusunda bilinçlenmesi ve doğru yaklaşımlar geliştirmesi önemlidir.
Hiperaktivite ile başa çıkmak, sabır ve süreklilik gerektiren bir süreçtir. Çocuğunuzun bu süreçte ihtiyaç duyduğu desteği almasını sağlamak için bir uzmana danışmanız önemlidir. Unutmayın, hiperaktivite yönetilebilir bir durumdur ve doğru yaklaşımlarla çocuğunuzun potansiyelini en iyi şekilde gerçekleştirmesine yardımcı olabilirsiniz.
Referanslar
- Amerikan Psikiyatri Birliği (APA)
- Mayo Clinic
- WebMD
- World Health Organization (WHO)
- National Institute of Mental Health (NIMH)