Giriş: Gebelikte Beslenme, Sadece Fiziksel Değil, Psikolojik Bir Meseledir
Hamilelik dönemi; hormonal dalgalanmalar, vücut şekli değişimleri ve duygusal gelgitlerle dolu bir süreçtir. Bu değişimler, özellikle yeme davranış bozukluğu geçmişi olan kadınlar için büyük bir sınav haline gelebilir. “Hamilelikte yeme bozuklukları” başlığı altında incelenen bu durumlar, sadece annenin sağlığını değil, doğacak bebeğin yaşam kalitesini de doğrudan etkileyebilir.
Beslenme önerileri için “Hamilelikte Beslenme Önerileri” yazımıza göz atabilirsiniz.
Pregoreksiya: İncelik Takıntısı Gebeliği Gölgeliyor
Gebelik döneminde kilo alma korkusu, bazı kadınlarda “pregoreksiya” adı verilen bir yeme bozukluğu ile sonuçlanabilir. Bu bozuklukta kadınlar, hamile olsalar dahi aşırı egzersiz yaparak ve kalori alımını kısıtlayarak kilo artışını engellemeye çalışırlar. Bu durum, fetal gelişim üzerinde ciddi sorunlara yol açabilir. Araştırmalar, bu kadınlarda düşük doğum ağırlıklı bebek, erken doğum ve hatta perinatal ölümlerin daha sık görüldüğünü ortaya koymuşturGebelik ve Yeme Davran_….
Pika: Besin Olmayan Maddelere Olan İştah
Gebelikte nadir görülse de hayati önem taşıyan bir başka yeme bozukluğu ise “pika”dır. Bu durum, toprak, sabun, kül, buz gibi besin değeri olmayan maddelerin tüketilmesiyle tanımlanır. Demir eksikliği, stres, kültürel alışkanlıklar gibi etkenlerle ortaya çıkabilir. Yapılan çalışmalar, pika davranışının hem annenin hem de bebeğin sağlığını ciddi şekilde tehlikeye attığını, prematüre doğum, düşük doğum ağırlığı ve mikrosefali gibi sorunlara neden olabileceğini göstermektedirGebelik ve Yeme Davran_….
Gebelik ve Doğum Sonrası Psikolojik Etkiler
Yeme bozukluğu olan anne adaylarında doğum sonrası depresyon ve anksiyete riski de belirgin şekilde artar. Anoreksiya nervoza ve bulimia nervoza gibi bozukluklara sahip kadınların postpartum dönemde yeme alışkanlıklarında da ciddi dengesizlikler görülür. Özellikle doğum sonrası dönemde annelerin yalnız kalması, kilo verme baskısı ve vücut imajıyla ilgili memnuniyetsizlikler, yeme bozukluklarını yeniden tetikleyebilir.
Anne ve Bebek İçin Ciddi Riskler
Yeme bozukluklarının gebelik sürecinde neden olabileceği başlıca riskler şunlardır:
- Erken doğum ve düşük doğum ağırlığı
- Intrauterin büyüme geriliği (IUBG)
- Sezaryen doğum oranlarında artış
- Doğum sonrası hızlı kilo kaybı ve yetersiz emzirme
- Postpartum depresyon ve anksiyete
Uzmanlara ve Ailelere Düşen Sorumluluklar
Hamilelik öncesinde ve sırasında kadınların yeme alışkanlıkları mutlaka değerlendirilmelidir. Gebelik sürecinde vücut imajı odaklı düşünceler, öğün atlama, yalnız yemek yeme eğilimi gibi davranışlar izlenmeli; bu belirtiler görüldüğünde bir diyetisyen ve psikolojik danışman eşliğinde müdahale edilmelidir.
Multidisipliner bir yaklaşım, yani kadın doğum uzmanı, beslenme uzmanı ve ruh sağlığı uzmanının birlikte çalışması, bu tür bozuklukların hem erken tanısında hem de etkili tedavisinde hayati rol oynar.
Sonuç: Sağlıklı Bir Gebelik, Dengeli Beslenmeyle Başlar
Hamilelikte yeme bozuklukları, çoğu zaman göz ardı edilen ancak ciddi sonuçlara yol açabilen önemli bir sağlık sorunudur. Gebelik öncesinden başlayarak doğum sonrasına kadar uzanan bu süreçte hem annenin hem de bebeğin sağlığı için yeterli ve dengeli beslenme vazgeçilmezdir. Toplumun bu konuda farkındalığının artırılması, risk grubundaki kadınların erken dönemde destek almasını kolaylaştıracaktır.
Referanslar
-
Çelik MN, Samur FG. Gebelik ve Yeme Davranış Bozuklukları. Jinekoloji – Obstetrik ve Neonatoloji Tıp Dergisi. 2018;15(3):130-134.
-
Watson HJ, Holle AV, Knoph C, et al. Psychosocial Factors Associated with Bulimia Nervosa during Pregnancy. Int J Eat Disord. 2014;48:654–662.
-
Ezzeddin N, Zavoshy R, Noroozi M, et al. Prevalence and risk factors for pica during pregnancy in Tehran, Iran. Eat Weight Disord. 2015;20:457–463.
-
Linna MS, Raevuori A, Haukka J, et al. Pregnancy and Perinatal Health Outcomes in Eating Disorders. Am J Obstet Gynecol. 2014;211:392.e1-8.
-
Nunes MA, Pinheiro AP, Hoffmann JF, et al. Eating Disorders Symptoms in Pregnancy and Postpartum: A Prospective Study. Int J Eat Disord. 2014;47:426-430.